Auteurs: J.-L. Desmecht, T. Papart, W. Peeters, J.-L. Fagnart, L. Jonckheer, P. Lucas, D. Simoens, H. Ulrichts
Beschrijving
Details
Website uitgever
De huidige bijdrage is al de zesde editie van de Indicatieve tabel die tot stand is gekomen met de bestendige bekommernis tot actualisering, hierbij rekening houdend met de sociaaleconomische omstandigheden en de evolutie zowel op wetgevend gebied als in de rechtsleer en de rechtspraak. De Indicatieve tabel bewijst hiermee niet verankerd te zijn in de tijd. Zijn regelmatige update (1995-1998-2001-2004-2008) bevestigt deze noodzakelijke en wenselijke evolutie. Alvorens de Indicatieve tabel te ontdekken dient meer dan ooit zijn kenmerkend indicatief karakter te worden benadrukt, wat ook zijn grootste verdienste uitmaakt. Alvorens de evaluatie en het herstel van de schade aan te pakken, dient de in aanmerking te nemen schade nader te worden omschreven. De schade is het resultaat van het verschil tussen twee situaties: de toestand waarin het slachtoffer zich bevindt ingevolge de onrechtmatige daad en deze waarin het slachtoffer zich zou bevonden hebben indien de onrechtmatige daad niet
was gepleegd. Deze schade doet zich voor als een verlies, een krenking van belangen of een aantasting van waarden. De schade heeft bovendien een tijdsdimensie en een ruimtelijke of sociale dimensie die, samen met de aangetaste waarden, toelaten deze te begroten. Het herstel van de hierboven bedoelde schade, zijnde het verschil tussen de twee in aanmerking te nemen situaties, is maar mogelijk voor wat betreft de persoonlijk geleden schade, die gewettigd is en vaststaat (rechterlijke zekerheid en geen absolute zekerheid). In eerste instantie dient een herstel in natura van de schade te worden nagestreefd teneinde het slachtoffer in een toestand terug te plaatsen die zo dicht mogelijk aansluit bij deze die bestond voor het ongeval. Slechts indien dit niet mogelijk is kan de schade het voorwerp uitmaken van een "financiële compensatie". Voorafgaandelijk dient te worden benadrukt dat alleen de reële schade moet worden vergoed: "alle schade maar niets meer dan de schade", hetgeen de noodzaak bevestigt om de schade in concreto te begroten teneinde het integraal herstel ervan te verzekeren. Het past vervolgens het niet-limitatief karakter te beklemtonen van de opsomming van de te vergoeden schadeposten. Noch de huidige, noch de vorige Indicatieve tabel kunnen alle mogelijke situaties voorzien die een recht doen ontstaan op schadevergoeding. Zoals zijn naam het aangeeft is de Indicatieve tabel slechts een aanbeveling, een richtlijn, een rode draad, een werkinstrument waarop kan worden teruggevallen telkens wanneer de omvang van de schade niet exact kan worden begroot. Het is geen wet, noch een dwingend voorschrift. Opnieuw moet nadrukkelijk herinnerd worden aan de soevereine appreciatiemacht van de rechter ten gronde. De huidige tabel brengt geen omwenteling teweeg in de algemene beginselen van het herstel van de schade. Zijn vernieuwing moet de gebruikers toelaten blijvend te beschikken over een kwaliteitsvol hulpmiddel in de zoektocht naar de vergoeding van de slachtoffers, voor zover deze gebruikers zich voortdurend vragen stellen over de grenzen van dit hulpmiddel dat tot hun beschikking wordt gesteld.
*** *** ***
Elaborée dans un souci de constante actualisation, tenant compte des facteurs socio-économiques et des avancées tant législatives que doctrinales et jurisprudentielles, la présente contribution constitue déjà la sixième édition du tableau indicatif, celui-ci ne pouvant être figé dans le temps. Sa mise à jour régulière (1995-1998-2001-2004-2008) confirme cette nécessaire et souhaitable évolution. Avant de la découvrir, il apparaît plus que jamais nécessaire d'insister à nouveau sur son caractère essentiellement indicatif qui constitue son principal intérêt. Cependant, avant d'aborder l'évaluation et la réparation du dommage, il faut pouvoir définir le dommage qui peut être pris en considération. Le dommage résulte de la différence entre deux situations : la situation dans laquelle la victime se trouve suite à la faute et la situation dans laquelle elle se serait trouvée en l'absence d'une telle faute. Le dommage se manifeste par la perte, la lésion d'intérêts, ou l'atteinte à des valeurs. Le dommage a, en outre, une dimension temporelle et une dimension spatiale ou sociale qui, combinées aux valeurs lésées, permettent son évaluation. La réparation du dommage perçu comme étant la différence entre les deux situations à prendre en considération n'est possible qu'en ce qui concerne le dommage personnel licite et certain (certitude judiciaire et non certitude absolue). La réparation en nature de ce dommage doit être privilégiée afin de replacer la victime dans une situation aussi proche que possible de celle qui était la sienne avant l'accident. Si celle-ci est impossible, le dommage ne pourra alors faire l'objet que d'une "compensation financière". Il convient préalablement mais avec force de rappeler que c'est le dommage réel qui doit être indemnisé: "tout le dommage mais rien que le dommage", ce qui confirme la nécessité d'évaluer le préjudice in concreto et d'en assurer la réparation intégrale. Il convient ensuite d'insister sur le caractère non limitatif de l'énumération des dommages à indemniser, le présent tableau n'ayant pu et ne pouvant envisager de façon exhaustive toutes les situations ouvrant droit à indemnisation. Le tableau indicatif, comme son nom le précise, ne constitue qu'une simple recommandation, une orientation, une sorte de fil rouge, un outil auquel on se réfère chaque fois que l'importance du préjudice ne peut être précisément chiffrée. Il ne constitue donc ni une norme, ni une prescription contraignante pour le juge dont le pouvoir d'appréciation est souverain. Le présent tableau ne bouleverse pas l'économie générale du régime de la réparation des préjudices. Son actualisation doit permettre à ses usagers de continuer à disposer d'un instrument de qualité dans la recherche de l'indemnisation des victimes pour autant que ces mêmes utilisateurs s'interrogent en permanence sur les limites de l'outil mis ainsi à leur disposition.
