Authors: J.-P. Beauthier, D. Flore, A. Masset, P. Traest, G. Vermeulen
Description
Details
Website Publisher
Het bewijs in strafzaken raakt de kern van het strafproces. Het moet politiewerk sturen, begrepen worden door de aanklager, in aanmerking worden genomen door de verdediging en de rode draad vormen doorheen het deliberatieproces van de strafrechter. De teksten en presentaties van het Colloquium van de Belgisch-Luxemburgse Unie voor Strafrecht, dat plaatsvond op 27 september 2011 in Brussel, hebben zich gericht op de meest recente aspecten van de problematiek van het bewijs in strafzaken. Vroeger werd bewijsmateriaal dat op een illegale of irreguliere manier werd verzameld uit het strafproces geweerd. Sinds ongeveer tien jaar volgt men dit principe echter niet meer strikt. Het is belangrijk om de balans op te maken van de toepassing in de rechtspraak van deze nieuwe realiteit, hetgeen in één van de bijdrages gebeurt. In een andere bijdrage worden de principes van de redelijke twijfel en de innerlijke overtuiging van de rechter herbevestigd, in het licht van de principes van vrij bewijs
en de vrije bewijswaardering. Het bewijs in strafzaken is vaak gestoeld op wetenschappelijke vaststellingen, zoals bv. door het zich baseren op de gerechtelijke geneeskunde. Gerechtelijke geneeskunde is extra belangrijk, vooral in het licht van de hoge eisen die gesteld worden door de zogenaamde evidence-based geneeskunde, waarover in één der bijdrages wordt gereflecteerd. Het wetenschappelijk bewijs in strafzaken moet echter op een doordachte manier worden behandeld: een Europese studie, zoals besproken in een volgende bijdrage, heeft nl. de limieten aangetoond van dergelijk bewijs. Deze grenzen zouden door elk gerechtelijk expert, advocaat, procureur en strafrechter moeten geïntegreerd worden. Tal van strafzaken kennen ook een grensoverschrijdend element, en in 2 van de bijdrages wordt nagedacht over het recht van vandaag en morgen i.v.m. bewijs in strafzaken op Europees vlak. Het is dus aan de hand van 6 excellente bijdrages, enkele in het Frans en enkele in het Nederlands, dat de actualiteit van het bewijs in strafzaken werd onderzocht en dit op nationaal, Europees, juridisch en wetenschappelijk vlak.
*** *** ***
La preuve en droit pénal est au cœur du procès pénal. Elle doit guider le travail policier, être appréhendée par l'accusation, retenir l'attention de la défense et constituer le noyau dur du délibéré du juge pénal. Les actes du colloque tenu à Bruxelles le 27 septembre 2011, sous l'égide de l'Union belgo-luxembourgeoise de droit pénal, se sont intéressés aux aspects les plus récents de la problématique de la preuve en matière pénale. Depuis près de dix années, a été abandonné le principe de l'écartement des preuves recueillies de manière illégale ou irrégulière : il importe de faire le bilan de l'application jurisprudentielle de cette nouvelle réalité, alors que, dans une autre contribution, il faut réaffirmer les principes du doute raisonnable, par abandon de l'intime conviction, à la lumière des principes de la liberté des preuves et de leur libre appréciation. La preuve en matière pénale découle souvent de constatations scientifiques : le rôle de la médecine légale est à cet égard important, spécialement sous les critères d'excellence imposés par ce qu'il est convenu d'appeler la médecine factuelle. Mais la preuve scientifique en matière pénale doit être accueillie de manière réfléchie : une étude européenne a permis de mettre en exergue les limites de cette preuve scientifique, limites que tout praticien de l'expertise judiciaire, tout avocat, tout procureur et tout juge pénal devraient avoir intégrées. Nombre d'affaires pénales connaissent aussi un élément d'extranéité et, au travers de deux contributions, il est réfléchi sur le droit actuel et sur le droit de demain de la preuve en matière pénale au niveau européen. C'est donc au travers de six excellentes contributions, certaines en français d'autres en néerlandais, que l'actualité de la preuve pénale est examinée, sur le plan national, européen, tant juridique que scientifique.
