De wettigheidstoets van artikel 159 van de Grondwet

Een wel zeer bijzondere bepaling in het Belgisch recht is artikel 159 van de Grondwet.
Dit artikel wordt doorgaans aangeduid als de "exceptie van onwettigheid". Artikel 159 formuleert een algemene regel voor al wie recht spreekt. Wanneer de procespartijen hun aanspraken steunen op overheidsbesluiten of wanneer het OM vordert, dan moet de rechter eerst nagaan of die besluiten wel in overeenstemming zijn met de regels van een hogere rang. De hiërarchie van de normen moet gerespecteerd worden. De oefening die de rechter maakt, wordt het rechterlijk wettigheidstoezicht genoemd. Prof. André Alen kwalificeerde artikel 159 van de Grondwet als een raadselachtige bepaling. Jan Theunis stelde van zijn kant terecht dat deze bepaling meer vragen oproept dan dat er antwoorden gegeven worden.
In de rechtsleer dienen zich bestendig nieuwe, meer eigentijdse lezingen aan.
Uit de rechtspraak blijkt dat artikel 159 van de Grondwet door de jaren heen anders geïnspireerd.
Onze rechtscolleges hebben niet altijd dezelfde opvatting over artikel 159 van de Grondwet en zij passen die bepaling dan ook niet op dezelfde wijze toe. Dit stoort het rechtsgevoel. Het belang van artikel 159 van de Grondwet voor de rechtspraktijk is groot. Dikwijls is de wettigheidstoets de hoeksteen van het strafrechtelijk verweer in strafzaken die administratief verankerd zijn, zoals het stedenbouwrecht en het milieurecht.
Wij geven een greep uit de praktijkvragen:
- Richt artikel 159 van de Grondwet zich enkel tot rechters, of geldt de bepaling ook voor het actief bestuur?
- Hoe ver kan/moet het toezicht van de rechter gaan?
- Kunnen enkel besluiten met algemene strekking getoetst worden of geldt dat ook voor individuele besluiten?
- Wordt het wettigheidstoezicht enkel bij exceptie uitgeoefend?
- Hoe verhoudt het toezicht zich met de scheiding der machten?
- Kan de overheid de onwettigheid van haar eigen besluiten aanvoeren?
- Is het wettigheidstoezicht een regel van openbare orde?
- Heeft de rechter wel de middelen om die toets te doen?
- Wat is het gevolg van een onwettig bevinden van een besluit?
Dit boek biedt ons het meest geactualiseerde overzicht van artikel 159 van de Grondwet, een bepaling waarmee niet enkel de beoefenaar van het publiekrecht, maar elke jurist en rechtspraktizijn vroeg of laat wordt geconfronteerd. Deze zal dit boek dan als een zeer betrouwbare gids ervaren.
More details Less details

Print: 1

Date: January 2010

ISBN: 9789048604470

Number of pages: 378

Website Publisher: Link

Online version from : € 104.72 (VAT excl.)

Price hardcopy € 104.72 (VAT excl.)