De nieuwe insolventie wetgeving anno 2018 Boek XX van het Wetboek economisch recht

Search in library

Search books and journals in the library.

Search in full text

Search for specific content based on search terms and filters.

Full text
Journal
Number 3
Article
De nieuwe insolventie wetgeving anno 2018 Boek XX van het Wetboek economisch recht

Year 2018 Volume 2018 Number 3 Page 193 Language Dutch Court Reference “De nieuwe insolventie wetgeving anno 2018 Boek XX van het Wetboek economisch recht”, RDC-TBH 2018, nr. 3, 193-197 Recapitulation In dit nummer worden enkele bijzondere aspecten van Boek XX WER dat op 1 mei 2018 in werking treedt, kort toegelicht. 1) De eerste bijdrage ( Boek XX WER : een korte duiding ) bevat de genese van de hervorming : van een tuchtrecht voor kooplieden-detailhandelaren is het insolventierecht een facet geworden van de regulering van al wie actief optreedt op de markt van goederen en diensten. De eerste stap in die evolutie was de wet natuurlijke rechter (nieuwe art. 573 en 574 Ger.W.) die de bevoegdheid van de rechtbanken van koophandel verruimde ; de volgende stap was die van een grondige aanpassing van het economisch recht in zijn geheel waarin de insolventie haar plaats vond. De klemtoon in het economisch recht ligt thans op de onderneming en op het belang ervan voor de maatschappij. De vrijwaring van de belangen van schuldeisers inz. in een insolventietoestand is belangrijk maar niet centraal. Om de transactiekosten te verlagen is ingezet op een stelsel van elektronische behandeling, dat zeer vernieuwend is ook vergeleken met het huidige stelsel dat gedeeltelijk hybride is. De bevoegdheidsregels worden ook aangepast zowel extern als intern. De portaalbenadering wordt gehandhaafd : het faillissement is een optie maar niet de enige optie. Herstructurering in de reorganisatie en de vereffening van rechtspersonen op aangeven van de kamers voor ondernemingen in moeilijkheden zijn evenwaardig. De gerechtelijke oplossingen worden wel niet fundamenteel veranderd, tenzij onder de vorm van een versnelling of vereenvoudiging (zoals bij de afschaffing van de summiere procedure tot sluiting). Wat wel verandert is de algemene klemtoon gelegd op de vrijheid van de betrokken partijen hun lot zelf te regelen, los van de rechtbank (of met de rechtbank louter als steun), wat meteen betekent dat het openbare orde-concept vervaagt. De aansprakelijkheidsstelsels worden bijgewerkt. Dit was nodig om de meer bescheiden rol van het openbaar ministerie op te vangen. Ten slotte wordt de Belgische wet aangepast aan de Europese insolventieverordening terwijl de niet-Europese insolventies thans ook worden geregeld. 2) Het toepassingsgebied van Boek XX is de kern van de tweede bijdrage " Het toepassingsgebied van Boek XX WER : hoe meer zielen hoe meer vreugd ? ". De cruciale hervorming is de verruiming van het toepassingsgebied van de eengemaakte insolventiewetgeving op de onderneming zoals die gedefinieerd is in Boek XX (definitie die binnenkort zal worden overgeheveld naar Boek I na goedkeuring van het wetsontwerp 54-2828 door de Kamer). Het toepassingsgebied wordt ook verruimd naar de vrije beroepen die er een nieuwe eengemaakte definitie krijgen. De verruiming naar alle rechtspersonen, met inbegrip van de verenigingen, luidt een nieuwe benadering in van de organisatievormen. In de bijdrage komt ook een bespreking van enkele definities gegeven door Boek XX aan bod. Bijzonder opvallend is de definitie van het begrip schuldenaar in het wetsontwerp 54-2828, definitie die ertoe kan leiden dat bepaalde overheidsondernemingen aan het toepassingsgebied van Boek XX ontsnappen. In de toekomst zullen een tijdlang nieuwe procedures en oude procedures (dit is geopend vóór 1 mei 2018) toepasselijk blijven. Het verdient aanbeveling dat nu reeds in de rechtspraak in de mate van het mogelijke de nieuwe regels worden geïntegreerd. 3) De derde bijdrage betreft het concept " insolventiefunctionaris ". Dit concept is overgenomen van de Europese insolventieverordening nr. 2015/848. Boek XX reguleert alles wat betreft de personen die in de verordening als insolventiefunctionarissen worden omschreven : curator, gedelegeerd-rechter, gerechtsmandataris, ondernemingsbemiddelaar, vereffenaar, voorlopig bewindvoerder. De vereffenaar en schuldbemiddelaar zijn onderworpen aan een andere wetgeving dan Boek XX. Artikel XX.20 WER omvat de belangrijkste regels over alle functionarissen maar deze zullen nog verder worden aangevuld met koninklijke besluiten (onder meer betreffende de vergoedingen en de vorming van gerechtsmandatarissen). Enkele vernieuwende aspecten worden toegelicht voor de curators, de gedelegeerd rechter (die ten onrechte in de verordening als een insolventiefunctionaris wordt bestempeld), de ondernemingsbemiddelaar (die in werkelijkheid geen insolventiefunctionaris is), de gerechtsmandataris van de artikelen XX.30, XX.31 en XX.32. 4) De vierde bijdrage (" De preprocedurele reorganisatie onder Boek XX : opsporing van ondernemingen in moeilijkheden, voorlopige maatregelen, het buitengerechtelijk minnelijk akkoord en (de exit van) het stil faillissement ") onderzoekt alles wat voorafgaat aan de eigenlijke insolventieprocedures – maar er toch verband mee houdt. Belangrijk is de optie dat – behalve in een faillissementstoestand – de debtor in possession blijft met als corrigerende factor het optreden van gerechtsmandatarissen. Ook relevant is de bekommernis om conventionele oplossingen te promoten : dit is het geval voor het minnelijk akkoord maar is niet meer het geval voor het zgn. stil faillissement dat in extremis werd afgevoerd. De opsporing van ondernemingen in moeilijkheden kent wat verzamelde gegevens betreft maar beperkte wijzigingen. Het eigenlijke onderzoek behoort toe aan de kamers voor ondernemingen in moeilijkheden die organisatorisch wel enige wijzigen ondergaan, hun klassieke bevoegdheid blijven behouden maar daarboven de mogelijkheid krijgen de zaak te verwijzen naar de ondernemingsrechtbank voor een ontbinding-vereffening. Boek XX heeft ook de regels die vroeger de werking van de voorlopige maatregelen beheersten geordend en licht gewijzigd. De ondernemingsbemiddelaar en buitengerechtelijk minnelijk akkoord zijn belangrijke componenten van Boek XX waarbij de ondernemingsbemiddelaar een belangrijke rol kan spelen om vertrouwen te creëren. Het minnelijk akkoord krijgt nu een stevige wettelijke basis. Een zeer belangrijke toevoeging is het feit dat zekerheden verschaft tijdens het minnelijk akkoord genieten van de immuniteit bij een later faillissement. Ook belangrijk is de toevoeging van de mogelijkheid van de homologatie van het akkoord. Andere bepalingen helpen ook om dit minnelijk akkoord efficiënt te maken. Een laatste bijzonder nuttige maatregel die in het oorspronkelijk wetsontwerp voorzien was, met name het stil faillissement, heeft het niet gehaald onder invloed van het small steps -arrest van het Hof van Justitie : het was niet zeker dat de bepalingen de Europese toets zouden overleven. 5) “La procédure de réorganisation judiciaire : something old, something new, something borrowed, something blue" omschrijft enkele markante wijzigingen in de gerechtelijke reorganisatie, die thans – zoals de overige procedures – voortaan elektronisch zal verlopen. Het toepassingsgebied van de procedure is uiteraard dit van het faillissement : beide procedures zijn gefuseerd in één wetboek, Boek XX WER. Boek XX geeft enige ophelderingen over bepaalde begrippen, beslecht controverses en innoveert voorzichtig. Bij de definities valt de nieuwe omschrijving op van buitengewone vordering in de opschorting. De procedure blijft nog altijd een procedure na het openen van het portaal. Misbruiken worden opnieuw gecounterd. Een opvallende maatregel is die waarbij de leveringen van diensten en vorderingen van fiscus en RSZ als schuldvorderingen van de boedel worden beschouwd mocht er ondanks de aangevraagde opschorting toch een later faillissement komen. Het minnelijk akkoord in de gerechtelijke reorganisatie wordt versterkt, het collectief akkoord wordt vereenvoudigd zonder dat aan de kern van de procedure wordt geraakt. De regulering van de overdracht is ook aangepast met een bijzondere innovatie : de overdracht van overeenkomst. Ten slotte, de kwijtschelding geldt ook voor de onderneming-natuurlijke persoon wier vermogen volledig te gelde wordt gemaakt. 6) De bijdrage "Het nieuwe faillissementsrecht" omvat de vernieuwende aspecten van de faillissementsregeling. Eerst wordt de (nieuwe) bepaling inzake het doel van de faillissementsprocedure geduid. Vervolgens worden enkele gevolgen van de uitbreiding van het personele toepassingsgebied van het insolventierecht voor het faillissement onderzocht. Daarna worden enkele wijzigingen van procedurele aard toegelicht. Inzake de gevolgen van het faillissement laten zich enkele opmerkelijke innovaties noteren, i.h.b. wat de omvang van de boedel betreft en de (notoire) regeling inzake lopende overeenkomsten. Ook het beheer, de vereffening en de sluiting van het faillissement ondergaan bepaalde veranderingen die niet onvermeld kunnen blijven. De nieuwe wet wijzigt de rechten van schuldeisers op bepaalde punten. Belangrijk zijn hierbij de (gewijzigde) regels inzake aansprakelijkheidsvorderingen, die een plaats krijgen in de nabijheid van de regels inzake het faillissement. Als laatste punt wordt stilgestaan bij de regeling inzake het beroepsverbod. Voor de bespreking van de kwijtschelding, die het stelsel van de verschoonbaarheid vervangt, wordt verwezen naar de specifieke bijdrage van de hand van David Pasteger in dit nummer. 7) De volgende tekst ( De l'excusabilité à l'effacement : le point sur les mécanismes de fresh start, et de décharge des cautions, dans le Livre XX du Code de droit économique ) gaat in op de bedoeling van de wetgever het tweede-kans-beleid te ondersteunen en komaf te maken met de betwistingen die gerezen waren i.v.m. de verschoonbaarheid die thans wordt afgevoerd. De maatregelen die de last van een faillissement kunnen milderen zijn in hoofdzaak de volgende : de kwijtschelding van het saldo van de schulden, de uitbreiding van de gunst ervan tot de samenwonenden en dergelijke, en het lot van de borgen. Kwijtschelding wordt niet onvoorwaardelijk toegekend, maar gebeurt principieel automatisch eens het gevraagd is binnen de termijn, zonder appreciatie van de rechter. Er kan hiertegen worden opgekomen voor het OM of belanghebbenden maar dit zal uiteraard uitzonderlijk zijn en alleen beperkt toegelaten op grond van kennelijk grove fouten begaan voor het faillissement. De kwijtschelding kan volledig zijn of gedeeltelijk. Vraag is of bepaalde schuldeisers kunnen bevoordeligd worden ? De rechtbank oordeelt over de kwijtschelding op het ogenblik van het sluiten van het faillissement, maar dit kan ook soms zowel vóór het sluiten als ná het sluiten gebeuren. De kwijtschelding komt ten goede aan de gefailleerde maar ook aan zijn verwanten met de bedoeling dat hierdoor de fresh start bevorderd wordt. Boek XX bevat beperkingen die onder het stelsel van de verschoonbaarheid niet bestonden. Wat de borgen betreft is het stelsel volkomen gewijzigd. De borgen zullen onder meer voortaan zelf het initiatief moeten nemen om de schorsing te verkrijgen van de vervolgingen. Bij een reorganisatie geldt eveneens een stelsel van kwijtschelding wanneer zijn onderneming volledig is overgedragen. Dit stelsel is geen automatisme, dus anders dan bij het faillissement. De kwijtschelding speelt in het voordeel van de schuldenaar maar ook van de echtgenoot en dergelijk. De Franse tekst is evenwel onduidelijk m.b.t. de draagwijdte van de kwijtschelding. Het stelsel van de borgtocht is ook nieuw : de borgen genieten van het akkoord gesloten door de schuldenaar. 8) De bijdrage " Les apports du Livre XX à l'insolvabilité transfrontalière " licht toe wat Boek XX bijbrengt voor de reglementering van de transnationale insolventies. De bepalingen van Boek XX zijn een aanvulling van de Europese verordeningen enerzijds, van het IPR-Wetboek anderzijds. Zij betreffen eensdeels insolventies in het geval de COMI zich in de Europese Unie bevindt, anderdeels in het geval de COMI zich buiten de EU bevindt. Voor de Europese insolventies hebben de uitvoeringsbepalingen van Boek XX betrekking zowel op de inlichtingen die te verstrekken zijn als op de samenwerking en coördinatie als op de erkenning van procedures in een andere lidstaat geopend. Voor de niet-Europese insolventies blijven de bepalingen van het IPR-Wetboek gehandhaafd, maar worden de termen aangepast en wordt vooral de samenwerking nu specifiek geregeld. De regeling voor die insolventies is in de mate van het mogelijke gelijkaardig als die welke geldt krachtens de Europese verordening. De regeling betreft de rechten van de schuldeisers, de mogelijke vertegenwoordiging door een advocaat, de bevoegdheid van de buitenlandse curator en ten slotte de samenwerking tussen actoren van de insolventie. Dat laatste aspect is vernieuwend en soepel. 9) Een laatste bijdrage betreft de overgangsmaatregelen van Boek XX en het tweesporen beleid inzake de insolventies .

Dear visitor

This page is reserved for Jurisquare members.

If you already are a member, please click the 'Log in' button below. If you would like to become a member, please click the 'Subscribe' button below. You can have access to the largest legal library in Belgium from € 422,57(VAT excl.) onwards!